Hargeysa (Hargeisa Press)- Ayaan Xasan, oo ah umuliso Soomaali ah oo u dhalatay dalka Sweden, ayaa lagu abaalmariyey abaal-marin abaal-marineed oo qaali ah 2025 Medical Mission’s Kinness Award oo ay ku mutaysatay wax-qabad muuqda oo ay ka geysatay daryeelka hooyada iyo dhallaanka Somaliland.
Siddeeddii sanno ee la soo dhaafay, waxay wakhtigeeda, maalkeeda, iyo khibraddeeda u hurtay inay tababarto umulisooyinka iyo shaqaalaha caafimaadka ee magaalada Gabiley ee Somaliland, taasoo si weyn u wanaajisay natiijada dhalmada ee gobolka.
Iyada oo ku takhasustay umulisooyinka iyo caafimaadka haweenka Sweden, Ayaan Xasan waxa ay dareentay masuuliyad qoto dheer oo ah in ay aqoonteeda uga faa’ideysato caawinta hooyada iyo dhallaanka ku cusub dalkeeda hooyo. Intii ay Somaliland booqatay, waxa ay la kulantay xaqiiqooyin adag oo ku saabsan daryeelka hooyada oo aan ku filnayn, halkaas oo dhibaatooyinka dhalmada ee laga hortagi karo ay inta badan horseedeen natiijooyin naxdin leh. Iyada oo ay ka go’an tahay in ay wax ka beddesho, waxa ay billowday in ay sannad walba safar ku tagto Somaliland, iyada oo kharashkeeda bixinaysa, iyada oo muddo bil ah u hurtay sidii ay u tababari lahayd umulisooyinka gudaha, una qalabaysay xirfado naf-badbaadin ah.
Ayaan Xasan iyada oo garwaaqsan baahida degdegga ah ee horumarinta xirfadeed, waxay diiradda saartay wax ka qabashada dhibaatooyinka caadiga ah laakiin khatarta ah sida dhiig-baxa dhalmada ka dib iyo foosha oo xanniban. Iyadoo aan lahayn kaabayaal caafimaad oo ku filan, umulisooyin badan ayaa waayay tababarkii loo baahnaa si ay wax uga qabtaan xaaladaha degdegga ah, taasoo keentay heerar sare oo dhimashada hooyada iyo dhallaanka. Dadaalkeeda, waxay awood u siisay daraasiin shaqaale caafimaad ah oo leh aqoon caafimaad oo muhiim ah, kuwaas oo qaar badan oo ka mid ah tan iyo markii ay sii wateen waxbarasho dheeraad ah oo hadda saameyn weyn ku leh bulshadooda.
Sannadkii 2017-kii, Ayaan Xasan dedaalkeedu waxa uu helay taageero rasmi ah markii ay taageero u la xidhiidhay Maayarkii hore ee magaalada Gabiley Maxamed Amiin Cumar. Iyagoo garwaaqsan muhiimada hawsheeda, masuuliyiinta magaaladu waxay isku raaceen inay bixiyaan amniga, hoyga, iyo kaalmada saadka, taasoo u oggolaanaysa inay balaadhiso shaqadeeda oo ay hubiso joogteynta mashruuca. Muddo ka dib, waxa ku bilaabmay hindise shaqsiyeed waxa uu isu beddelay barnaamij habaysan, iyada oo bixiyeyaasha daryeelka caafimaadka ee maxaliga ahi ay door firfircoon ka qaadanayaan horumarinta heerarka daryeelka hooyada ee gobolka oo dhan.
Daah-furnaanta Ayaan Xasan lama dareemin, wax-qabadkeedana waxa ay ku mutaystay Abaalmarinta Himilada Caafimaadka ee 2025, taas oo aqoonsata shakhsiyaadka saamaynta weyn ku leh daryeelka caafimaadka adduunka. Abaalmarintan ayaa waxa ay ku heshay lacag dhan $3,000, taas oo ay ku balan qaaday in ay dib u maal galin doonto taakulaynta umulisooyinka Gabiley. Qorshaheeda waxaa ka mid ah in ay siiso direys xirfadeed umulisooyinka, xoojinta doorkooda muhiimka ah ee daryeelka caafimaadka hooyada, iyo hubinta in ay haystaan agabka loo baahan yahay si ay shaqadooda ugu gutaan.
Iyadoo ka duulaysa horumarka la sameeyay siddeedii sanno ee la soo dhaafay, Ayaan Xasan waxa ay muujisay sida ay ugu han weyn tahay in ay aragto natiijada la taaban karo ee dadaalkeeda. Qaar badan oo ka mid ah haweenkii ay markii hore tababartay ayaa hadda ka shaqeeya cisbitaallada, halka qaar kalena ay ka qaateen door macallinimo oo jaamacado ah, taasoo sii faafisay aqoonta iyo khibradda caafimaadka hooyada. Qaar ka mid ah shaqaalaheedii hore ayaa si shaqsi ah ula soo xidhiidhay mahadnaq, iyaga oo la wadaagaya sheekooyin ku saabsan sida casharradeedii ay uga caawiyeen inay badbaadiyaan nolosha.
“Markii aan booqdo Gabiley, waxaan si toos ah u arkaa isbeddelka,” ayuu tidhi Ayaan Xasan. “Haweenka aan tababaray hadda waxay hormuud u yihiin dadaallada daryeelka caafimaadka, taasina waa qaybta ugu faa’iidada badan safarkan.”
Talaabadani waxay dhiirigelin u tahay xirfadlayaasha Soomaalida ee qurbaha, iyadoo ku boorrinaysa inay ku biiriyaan xirfadahooda iyo aqoontooda si kor loogu qaado bulshooyinka u baahan. Hay’adda samafalka Sweden ee Läkarmissionen oo iyadu abaal-marintan guddoonsiisay Ayaan Xasan, ayaa ku ammaanay sida hagar la’aanta ah ee ay uga go’an tahay daryeelka hooyada iyo dhallaanka Somaliland.
“Ayaan Xasan waa shakhsi cajiib ah. In kasta oo ay dhaqaale kooban tahay, haddana waxay nafteeda u hurtay horumarinta caafimaadka hooyada iyo dhallaanka Somaliland. Dadaalkeedu waxay badbaadiyeen nafo waxayna ku dhiiri galiyeen kuwa kale inay wax ku biiriyaan,” ayay hay’addu tidhi.
Iyada oo shaqadeeda sii wada, Ayaan Xasan waxa ay diiradda saaraysaa balaadhinta fursadaha tababarka, u ololaynta siyaasado daryeel caafimaad oo wanaagsan, iyo hubinta in umulisooyinka Somaliland ay helaan aqoonsiga iyo taageerada ay mudan yihiin. Hawlgalkeedu wuxuu muujinayaa awoodda ficilka shakhsi ahaaneed ee isbeddelka nolosha iyo xoojinta nidaamyada daryeelka caafimaadka, taas oo caddaynaysa in hal-abuurka hal qof uu abuuri karo isbeddel waara.
Drs. Edna Adan Ismaaciil oo ah umuliso caan ah oo ka mid ah Dumarka ka shaqeeya arrimaha caafimaadka Somaliland, ayaa 20-kii sanno ee u dambeeyay samaysay isbeddel muuqda oo la taaban karo, gaar ahaan badbaadinta hooyada iyo dhallaanka, iyadoona abaalmarin caalami ah ku heshay waxqabadkeeda caafimaadka ee Somaliland.