Addis Ababa (Hargeisa Press)- Guddida maareynta khatarta Masiibooyinka Itoobiya, ayaa ku dhawaaqay dhismaha bakhaarro casri ah oo kor u qaadi doona awoodda kaydka istiraatijiyadeed ee qaranka 23 boqolkiiba ilaa 47 boqolkiiba.
Guddoomiyaha Guddida maareynta khatarta Masiibooyinka Danjire Shiferaw Teklemariam, ayaa sheegay in qaranku uu ku guulaystay in uu dejiyo nidaam lagu horumarinayo awoodda hawl-fulinta, kaas oo lagaga gol leeyahay in lagu daboolo taageerada bini’aadantinimo iyada oo loo marayo isku filnaansho.
Shiferaw waxa uu sharraxay in ku-tiirsanaanta ay horseeddo raalli-gelin baahsan, oo curyaaminaysa hal-abuurka iyo hoos u dhigidda hawl-karnimada. Wuxuu ku nuuxnuuxsaday in hab-dhaqanka noocaas ah uu yahay mid aan waafaqsanayn dhaqanka iyo aqoonsiga Itoobiya.
Iyadoo taas maskaxda lagu hayo, Siyaasadda cusub ee Maareynta Khatarta Masiibada, Itoobiya waxay doonaysaa inay sare u qaaddo fikirka ku jihaysan wax soo saarka muwaadiniinta oo ay siiso aasaaska ka gudubka dhaqanka ku-tiirsanaanta.
Guddoomiyuhu waxa uu iftiimiyay samaynta sanduuqa gurmadka si kor loogu qaado awoodda dakhliga. Nidaamkani waxa uu ogolaanayaa ka qaybgalka dadweynaha ee ka baxsan qoondaynta dowladda iyada oo la eegayo kor u qaadista guud ahaan u diyaargarowga masiibada.
Waxa uu xusay in awoodda kaydinta bakhaarka qaranku ay hadda marayso boqolkiiba 23. Si taas wax looga qabto, bakhaar casri ah oo buuxinaya heerarka caalamiga ah ayaa laga dhisayaa badhtamaha Itoobiya, Axmaarada, iyo gobollada Soomaalida.
Marka la dhammeeyo tas-hiilaadka kaydinta casriga ah ee laga dhisayo Hossana, Finote Selam, iyo Kebri Dehar, awoodda kaydka istiraatiijiga ah ayaa la filayaa inay gaadho 47 boqolkiiba.
Siyaasadda cusub waxay higsaneysaa in la xoojiyo madax-bannaanida iyo sharafta muwaadiniinta iyadoo kor loo qaadayo awoodda wax lagaga qabanayo masiibooyinka iyadoo la adeegsanayo kheyraadka gudaha iyo xoojinta lacagaha kaydka ah.
Sanduuqa kadiska ah waxaa loogu talagalay in lagu abuuro ilo wax lagaga qabto caqabadaha wakhti kasta iyo xaalad kasta, oo daboolaya masiibada ka hor, inta lagu jiro masiibada, iyo hawlaha masiibada ka dib.
Gaar ahaan, iyadoo la xoojinayo dhaqanka bulshada ee is-taageeridda, waxaa socda dadaallo lagu abuurayo awood kayd istiraatijiyadeed oo ka badan 500,000 metrik ton oo waxqabadyo ka hor, inta lagu jiro, iyo ka dib masiibooyinka.
Heer federaal, 150,000 metrik ton oo kheyraad istiraatijiyadeed ah ayaa la keydinayaa, iyadoo la samaynayo nidaam ay gobolladu ku beeran karaan kaydkooda iyadoo lagu salaynayo hanti gaar ah oo deegaanka ah.
Shiferaw wuxuu hadalkiisa ku soo gabagabeeyey in dhisidda adkeysiga iyadoo loo marayo iskaashiga iyo isku xidhnaanta si loola dagaallamo u nugulnaanta halista masiibada ay tahay meel kale oo muhiim ah oo diiradda lagu saarayo dadaalka hay’addu ugu jirto wax ka qabashada masiibooyinka iyadoo la adeegsanayo kheyraadka gudaha.