Hargeysa (Hargeisa Press)- Xukuumadda Somaliland, ayaa waxa ay kulan degdeg ah ka yeelatay sidii loogu diyaargaroobi lahaa ka hortagga cudurka Furuqa Daanyeerka Mpox ee ka dillaacay qaybo ka mid ah Afrika.
Kulanka oo ay iskugu yimaadeen saraakiisha Wasaaaradda Caafimaadka gaar ahaan Guddiga Xaaladaha Degdegga ah ee Wasaardaa Caafimaadka Somaliland.
Kulanka, ayaa waxa uu daarnaa in dadweynaha la dareensiiyo xaaladdaasi caafimaad in kasta oo aan lagu arkin cudurkaas Furuqa Daanyeerka Somaliland, haddana maadaama dunida lagaga dhawaaqay xaalad caafimaad oo degdeg ah in dadka laga wacyi geliyo cudurka iyo sidii ay uga digtoonaan lahaayeen.
Agaasimaha Guud ee Wasaardda Caafimaadka Somaliland Dr. Maxamed Cabdi Xergeeye, ayaa sheegay in tallaabooyinka ay qaadeen ay ka mid yihiin sidii bulshada loola wadaagi lahaa xanuunka, calaamadihiisa, haddii calaamadahaas la arko waxa uu qofku yeelayo.
Talaabooyinka kale ee ay Wasaaradda Caafimaadka Somaliland ay qaaday waxa ka mid ah in la dalbo agabkii lagu baadhi lahaa cudurka, kaas oo la dhigayo meelaha xuduudaha ah ee laga soo galo Somaliland iyo in la baadho qofkii xumad lagu arko.
Si talaabooyinkaasi caafimaad loo fuliyo Agaasimaha, ayaa sheegay in ay sameynayaan tababbarro caafimaad oo la siinayo shaqaalaha caafimaadka si ay xanuunkan oo cusub ama aan markii hore dunida aad uga jiri jirin ay ku tababartaan sidii loola tacaalli ahaa, haddii kiisas la arko, iyo in qeybihii kala duwanaa ee gargaarka degdegga ah la holwgeliyo dhamaantood si ay ugu diyaargaroobaan haddiiba ay dhacdo in kiisas ay soo galaan Somaliland.
Calaamadaha lagu garan karo cudurkan waxa ka mid ah “finan buurbuuran oo jidhka ka soo baxaya oo mararka qaarkood leh dheecaan, qofku waxa uu arkayaa xumad, waxa uu arkayaa dhabar xanuun, murqo xanuun, madax xanuun iyo tabar darro badan” ayuu sheegay Dr. Maxamed Cabdi Xergeeye Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Caafimaadka Somaliland oo intaasi ku daray in qofkii calaamadahaas arka inuu soo ogeysiiyo Wasaaardda Caafimaadka ama xarunta caafimadka ee ugu dhaw.
Mar la weeydiiyay Agaasimaha, Dr Xergeeye sida ay ku hubinayaan xuduudaha dadku ka soo gelayo in aanay xanuunkaasi qabin waxa uu yidhi, ”Waxa aan isku dayeynaa in guddigu soo diyaariyo foomam lagu diiwaangeliyo qofka qaba xumad am looga shakiyo xanuunka, foomamkaas oo la dhigayo xuduudaha, taas oo lagu diiwaangelinayo macluumaadkiisa iyo halka uu degayo iyo halka laga helayo” sidoo kalena baadhitaan degdeg ah lagu diyaariyo goobaha laga soo galo xuduudaha.
Agaasime Xergeeye, ayaa sheegay in Covidhkii laga bartay xaalado badan oo qalabka qaarkoodna ay yaalaan.
Xanuunka noocan oo kale ah waxa uu leeyahay shuruuc caalami ah, sidoo kale waxaa jira hay’addo wada shaqeeya, haddaba Dr Xergeeye oo ka hadlayay wadashaqeyntaas, ayaa sheegay in hay’adahaas wada shaqeeya ay ka mid noqon doonaan guddiyada ay wada shaqeeyaan iyadoo Wasaaradda Caafimaadka hoggaamineyso, hay’adahaas oo ay ka mid yihiin sida hay’addaha Socdaalka iyo Amniga iyo kuwa caalamiga ahba, “dhammaan waxa ay ka mid noqon doonaan guddiyada aan mustaqbalka howlaha kala duwan u xilsaarayno”. ayuu yidhi.
Agaasimaha Wasaaradda Caafimaadka Somaliland Dr. Maxamed Cabdi Xergeeye, waxa uu sheegay in laba maalmood gudahood ay soo saari doonaan qorshayaal dhameystiran haddiiba ay dhacdo in uu si degdeg ah ugu soo fido dalka.
Ururka Caafimaadka Adduunka ee (WHO), ayaa dhawaan ku dhawaaqay cudurka Furuqa Daanyeerka Mpox ee ka dillaacay qaybo ka mid ah Afrika in ay tahay xaalad caafimaad oo degdeg ah oo caalami ah, ayna saynisyahano ka socda Xarunta Xakamaynta iyo ka hortagga Cudurrada ee Afrika (Africa CDC) iyaguna sheegeen inay ka walaacsan yihiin xawaaraha uu ku faafayo nooca cusub oo Furuqa Daanyerka (Mpox).